به گزارش «راهبرد معاصر»؛ جو بایدن رئیس جمهور آمریکا قرار است 13 تا 16 ژوئیه واشنگتن را به مقصد سرزمین های اشغالی ترک کند. وی علاوه بر سرزمین های اشغالی مقصد دیگری هم دارد که ریاض، پایتخت عربستان سعودی است؛ همان کشوری که بایدن پیش از رسیدن به کرسی ریاست جمهوری آمریکا بنا بود در راستای ادعاهای واهی حقوق بشری دولتمردان آمریکا بابت قتل جمال خاشقجی، فعال مخالف سعودی طعم انزوا را بچشاند.
این ادعا دوام نداشت و در چند ماه اخیر نظر رئیس جمهور آمریکا تغییر کرده است. در ماههای اخیر عربستان به متحد همیشگی و حلقه به گوش آمریکایی در منطقه تبدیل شده و قرار است بار دیگر میزبان رئیس جمهور آمریکا شود؛ البته انتقادات جدی در داخل و خارج از آمریکا برای دست کشیدن از ادعاهای به ظاهر حقوق بشری این کشور در قبال ریاض و چشم پوشی بر جنایت کنسولگری استانبول موجب شده کاخ سفید از شرکت بایدن در نشست شورای همکاری خلیج فارس برای سرپوش بر این عقب گرد عیان دولت آمریکا بهره بگیرد.
تل آویو و ریاض اصرار دارند روابطشان در چارچوب صلح عربی و عادی سازی که به واسطه امارات و بحرین آغاز شد، علنی شود
احمد دستمالچیان، سفیر سابق ایران در اردن در گفت و گو با «راهبرد معاصر» درباره سفر بایدن به منطقه گفت: این سفر با چند هدف اصلی و مهم انجام می شود؛ ازجمله پیگیری ادامه عادی سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی در چارچوب طرح ادعایی «صلح ابراهیم» که نکته مهم آن رابطه میان رژیم صهیونیستی و عربستان است.
وی افزود: گرچه سالیان درازی است این روابط به صورت مخفیانه وجود دارد، اما تل آویو و ریاض اصرار دارند این رابطه در چارچوب صلح عربی و عادی سازی که به واسطه امارات و بحرین آغاز شد، علنی شود. عربستان در این زمینه معذوریت ها و خواسته هایی دارد که باید در قبال امتیازی که به آمریکا و رژیم صهیونیستی می دهد، امتیازاتی بگیرد که ازجمله آنها مالکیت دو جزیره تیران و صنافیر مصر است.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا عنوان کرد: عربستان در قبال تن دادن به عادی سازی، تضمین بزرگ امنیتی برای خود می خواهد که اگر در آینده آمریکا از منطقه خارج شد، بقای رژیم سعودی تضمین شده باشد و همکاری های مشترک و جامع سابق میان آمریکا و عربستان در سالهای گذشته ادامه یابد.
دستمالچیان یادآور شد: کش وقوسی میان آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی وجود دارد. عربستان در چند سال اخیر با موضع شدید و تهاجمی بایدن در نطق انتخاباتی خود علیه بن سلمان مواجهه بوده، به ویژه دیدگاهی که دموکرات ها نسبت به عربستان دارند و طیف وسیعی از آنها معترض سفر بایدن به عربستان هستند و رئیس جمهور آمریکا در پاسخ عنوان کرد، برای ملاقات سران کشورهای عربی به ریاض می رود نه سران عربستان. با توجه به فضای سنگین میان ریاض و واشنگتن، عربستان سعی می کند در پوشش سفر بایدن، فضا را از بین ببرد و رابطه جدیدی با همکاری های طولانی مدتی با آمریکا آغاز کند.
این کارشناس مسائل بین الملل می گوید: در سفر بایدن به منطقه قرار است نقشه راه جدیدی میان عربستان، آمریکا و رژیم صهیونیستی در زمینه موضوع فلسطین و منطقه شکل بگیرد تا دوباره روند سازش اعراب با صهیونیست ها عملی شود.
دستمالچیان درباره تغییر رویکرد بایدن در قبال سعودی ها گفت: بعد ازچند سال که عربستان تحت تحریم دولت بایدن بود و فشارهای شدیدی از سوی آمریکا بر این کشور در زمینه نقض حقوق بشر وارد شد و نیز موضوع جنگ یمن و چهره خشونت بار و جنگ طلبی که آمریکا از بن سلمان ترسیم کرد، این سفر فرصتی برای بزک کردن چهره عربستان است.
دیپلمات سابق ایران به یکی از اهداف جدی سفر بایدن به ریاض پرداخت و تأکید کرد: پس از جنگ اوکراین و تبعات آن بر بازارهای انرژی که بسیار از نظر اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برای این کشورها سنگین بود، کمبود انرژی باید به وسیله عربستان و تولید اضافی از سوی این کشور رفع شود. اگر این اقدام انجام نشود، بحران بزرگ انرژی در جهان به وجود خواهد آمد که تبعات خیلی بدی به ویژه با توجه به در پیش بودن فصل سرما خواهد داشت.
وی افزود: درحال حاضر حتی اگرعربستان بتواند تولید اضافه داشته باشد و قطر گاز خود را به اروپا صادر کند، باز هم بحران انرژی در اروپا و آمریکا به طور کامل رفع نخواهد شد و قیمت نفت با کوچکترین بحرانی ممکن است به سطح 200 دلار نیز برسد؛ لذا لازم بود بایدن به عربستان بیاید و بحران انرژی را حل و فصل کند.
دستمالچیان به جریان سازی این روزهای صهیونیست ها در زمینه سفر بایدن پرداخت و گفت: موضوع «ناتوی عربی» این روزها بیشتر بر زبان ها افتاده است که به نظر می آید اقدامی از سوی صهیونیست هاست. آنها برای پیگیری نیتهای شوم خود قصد جریان سازی بر روی این موضوع دارند، اما به نظر می آید با توجه به تجربیات تلخ و شکست خورده چند سال گذشته در ایجاد فتنه و درگیری در غرب آسیا که در نهایت به تقویت محور مقاومت منجر و باعث پیروزی انصارالله در یمن و تقویت حزب الله در لبنان و موفقیت در انتخابات پارلمانی شد، آمریکا قصد دارد در ریاض به سران کشورهای عربی توصیه های تازه ای داشته باشد.
سفیر سابق ایران در اردن تصریح کرد: آمریکا نگران است اگر درگیری های میان محور مقاومت و رژیم صهیونیستی ادامه یابند، ممکن است متحدانش در منطقه ازجمله رژیم صهیونیستی سقوط کنند. به نظر می آید بایدن در سفر به ریاض می خواهد به متحدانش توصیه کند ایران به عنوان کشور برتر، قدرتمند و با ظرفیت بالا با همراهی محور مقاومت دست برتر را دارد و واقعیتی انکارناپذیر است که باید با آن وارد مذاکره شد. محور این میانجی گری نیز با توجه به وجهه ای که امروز عراق برای خود دست و پا کرده، این کشور است. نمونه نخستین اقدام عراق و مصطفی الکاظظمی، نخست وزیر آن بهبود روابط ایران عربستان به وسیله برگزاری مذاکرات دوجانبه بوده است.
دستمالچیان گفت: گفته می شود بعد از حدود 40 سال تلاش مجددی میان ایران و مصر با میانجی گری عمان در حال انجام و قرار است مذاکراتی میان ایران و اردن در راستای بهبود روابط دوجانبه انجام شود. در چنین فضایی معتقدم منطقه شکل تازه ای به خود می گیرد؛ همکاری های جامع و مشترکی که به ثبات و امنیت و صلح در منطقه منجر شود، قابل پیش بینی است.
به نظر می آید بایدن در سفر به ریاض می خواهد به متحدانش توصیه کند ایران به عنوان کشور برتر، قدرتمند و با ظرفیت بالا با همراهی محور مقاومت دست برتر را دارد و واقعیتی انکارناپذیر است که باید با آن وارد مذاکره شد
تحلیلگر مسائل غرب آسیا درباره تبعات سفر رئیس جمهور آمریکا به منطقه گفت: محور سفر بایدن و جمع شدن کشورهای عربی در ریاض به نظر می آید به جای مقابله با ایران، بر همکاری مشترک و برقراری روابط میان ایران و کشورهای عربی متمرکز است؛ لذا معتقدم برخلاف مطالبی که صهیونیست ها بر روی آن مانور رسانه ای می دهند تا از شکل گیری روابط ایران و عربی جلوگیری کنند، منطقه به این سو پیش می رود. علاوه بر این، دولت سیزدهم دیپلماسی منطقه ای خود را در پیش گرفته است و شاهد بودیم در ظرف یک ماه سه رئیس جمهور منطقه قفقاز به تهران آمدند و چنین فضایی نشان می دهد ایران در مسیرسیاست تازه خود درست عمل می کند.
وی تأکید کرد: با توجه به شکست اقدامات محور عبری-عربی-غربی علیه محور مقاومت در منطقه، کشورها باید به سمت چارچوبی از همکاری ها بروند که بخشی از آن اعراب هستند و طرف دیگر آن ایران است. این کشورها همگی باید به تفاهم مشترکی برسند تا همکاری های خود را بتوانند در سایه صلح و ثبات درمنطقه شکل دهند تا غرب آسیا در مسیر توسعه قرار گیرد.
دستمالچیان تصریح کرد: در مسیر غلط گذشته برخی کشورهای عربی بر این باور بودند با آوردن نیروهای بیگانه به منطقه به ویژه آمریکایی ها می توانند به ثبات و امنیت برسند. در نتیجه حضور 40 ساله آمریکا در منطقه چیزی جز بی ثباتی در غرب آسیا شاهد نبودیم و ثروت های هنگفت منطقه صرف جنگ و درگیری میان کشورها شد.
این کارشناس مسائل بین الملل گفت: با توجه به چنین تجربیاتی به نظر می آید کشورهای عربی به این نتیجه دست یافته اند بدون حضور ایران در معادلات منطقه اقدام مؤثر و تعیین کننده ای نمی توانند انجام دهند. همچنین با توجه به اینکه آمریکا قصد دارد حضور خود را در منطقه کاهش دهد و بر چین متمرکز شود، به کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس توصیه شده به سمت گفت و گو با ایران پیش روند؛ البته این توصیه پیشتراز سوی باراک اوباما، رئیس جمهور اسبق آمریکا نیز انجام شده بود.